براساس تحقیقات پژوهشگر ایرانی ژنتیك پزشكی و جمعیتی دانشگاه «كمبریج» كه با كمك و نظارت گروهی از برجسته ترین محققان این رشته انجام شده، جمعیت های ایرانی كه با زبانهای غیر از گروه هندو-اروپائی تكلم می‌كنند به ویژه جمعیت آذری زبان ساكن در فلات ایران ریشه ژنتیكی مشتركی با اقوام ترك زبان ساكن در كشور تركیه و اروپای شرقی ندارند و بر عكس «شاخص‌های تمایز ژنتیكی» آنها (مانند FSt) با سایر گروههای ساكن در فلات ایران به ویژه فارسی زبانان نزدیك به صفر است كه نشانگر ریشه ژنتیكی مشترك آنها در اعماق تاریخ ایران است.
دكتر مازیار اشرفیان بناب، عضو هیات علمی پژوهشكده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی كشور كه دانش‌آموخته دكتری پزشكی دانشگاه علوم پزشكی تهران و كارشناسی ارشد باستان شناسی از دانشگاه «منچستر» بوده و در حال حاضر مشغول گذراندن ماه‌های آخر مقطع دكتری تخصصی رشته ژنتیك پزشكی و جمعیتی در دانشگاه «كمبریج» انگلستان است در گفت‌و‌گو با خبرنگار «پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) خاطرنشان كرد: موضوع تحقیق و مطالعه من در مقطع دكتری مطالعه ژنتیكی اقوام ایرانی و بررسی ارتباطات تاریخی و ژنتیكی تمام اقوام ساكن در فلات ایران بوده است.
در این مطالعه كه با كمك و نظارت گروهی از برجسته ترین محققان ژنتیك تكاملی و جمعیتی انجام شده، نمونه‌ای از افراد داوطلب وابسته به تمام گروههای اجتماعی و قومی ایران مورد مطالعه قرار گرفته‌اند كه نتایج حاصله بسیار جالب توجه و تعمق می‌باشد.
به گفته وی، مطالعه DNA میتوكندریال نشان می‌دهد كه ریشه مشترك مادری تمام اقوام ایرانی ساكن در فلات ایران به زمانی بسیار عقب تر از آنچه در نظریه مهاجرت اقوام آریائی مطرح می باشد بر می‌گردد بدین ترتیب كه اگر تمامی اختلاط ها و شاخص های ژنتیكی مربوط به سایر مناطق جغرافیایی و قومی را از محتوای ژنتیكی نمونه‌های مدرن ایرانی حذف كرده و به كناری بگذاریم، اخیرترین جد مشتری مادری ما (Most Recent common ancestor- MRCA) زمانی حدود 10 هزار و 500 تا 11 هزار سال قبل در فلات ایران می‌زیسته است.
وی افزود: نزدیكی ژنتیكی بین اقوام ساكن در فلات ایران و از سوی دیگر خاص بودن این محتوی ژنتیكی در فلات ایران به قدری ملموس و غیر قابل انكار است كه حتی به كار بردن كلمه اقوام را در مورد جمعیت های ساكن در فلات ایران با شك و تردید روبرو می‌كند. به این معنی كه آنچه باعث تمایز ژنتیكی گروههای انسانی می شود تا بتوان آنها را به صورت اقوام تمایز یافته در زمان و مكانی خاص تصور كرد ابدا در محتوای ژنتیكی ایرانیان اعم از فارس و آذری و لر و بلوچ و تركمن و .... دیده نمی‌شود.
دكتر اشرفیان بناب در گفت‌و‌گو با ایسنا خاطرنشان كرد: براساس یافته های محققان انسان شناسی، فلات ایران اولین و مهمترین گذرگاه انسان مدرن در مسیر مهاجرت به سرزمین‌های ناشناخته و جهت دستیابی به منابع جدید بوده است. بدین ترتیب تصور عمومی در مجامع علمی بر این است كه اولین حضور و استقرار انسان مدرن در فلات ایران چیزی در حدود 60 تا 70 هزار سال قبل بوده است كه شواهد و یافته های سطحی از محوطه های پیش از تاریخ نیز بر همین امر دلالت می‌كنند؛ بدین ترتیب انسان مدرن در سرتاسر فلات ایران استقرار و اسكان داشته و پس از طی چند ده هزار سال با پیدایش كشاورزی در حدود 10، 11 هزار سال قبل در منطقه هلال بارور كه بخش‌هایی از غرب فلات ایران را نیز شامل می شود و سپس اهلی كردن حیواناتی مانند برخی احشام نقش عمده‌ای در پیدایش اولین فرهنگ های یكجانشینی و تمدن های اولیه جهانی ایفا كرده است.
وی تصریح كرد: بر اساس منابع تاریخی و باستان شناسی و زبان شناسی موجود تصور كلی بر این است كه در حدود چهار هزار سال قبل اقوامی مهاجم یا مهاجر كه به آنها نام آریایی داده شده است از آسیای مركزی به سمت جنوب مهاجرت كرده و وارد فلات ایران شده اند و پس از استقرار سه قبیله مهم آنها در فلات ایران (فارس ها در مركز و جنوب، پارتها در شمال شرق و مادها در غرب و شمال غرب) بخشی از این اقوام به سمت شبه قاره هند و بخش دیگر به سمت اروپا مهاجرت كرده و اقوام مدرن هندو-اروپائی را پدید آورده اند.
عضو هیات علمی پژوهشكده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی كشور با اشاره به این كه تاریخ مدون دقیق و قابل اعتمادی در خصوص این وقایع جمعیتی در دست نیست، به ایسنا گفت: دانشمندان در دهه‌های اخیر برای مطالعه علمی سرگذشت انسان به مطالعات زبان شناسی و ژنتیكی روی آورده‌اند. با توجه به این كه زبان به سرعت و طی گذشت حتی چند نسل می‌تواند به شدت دچار تغییر محتوایی و شكلی شود، امروزه مستندترین و قابل اعتماد ترین یافته‌های انسان شناسی، در كنار یافته ها و شواهد فسیلی یافته های ژنتیكی می‌باشند.
به گفته این پژوهشگر ژنتیك پزشكی و جمعیتی، در مطالعات ژنتیكی جمعیتی مطالعه DNA میتوكندریال كه فقط از مادر به فرزندان منتقل می‌شود می تواند تاریخ و گذشته نسل‌های مادری را نمایان كند و همچنین مطالعه بخش فاقد نوتركیبی كروموزوم Y كه از پدر به فرزندان مذكر منتقل می‌شود می‌تواند تصویر روشنی از گذشته و تاریخ پدری اقوام در طی نسل های متمادی در اختیار دانشمندان قرار دهند.
دكتر اشرفیان بناب، در ادامه خاطرنشان كرد: یكی از یافته های جالب توجه در مطالعه اخیر این است كه گروههای غیر فارسی زبان به ویژه جمعیت آذری زبان ساكن در فلات ایران ریشه ژنتیكی مشتركی با اقوام ترك زبان ساكن در كشور تركیه و اروپای شرقی ندارند و بر عكس شاخص تمایز ژنتیكی آنها با سایر گروههای ساكن در فلات ایران به ویژه فارسی زبانان نزدیك به صفر است كه نشانگر ریشه ژنتیكی مشترك آنها در اعماق تاریخ این مرز و بوم است...حتی هزاران سال قبل از این كه نامی از ایران یا اقوام آریائی در میان بوده باشد.
وی در گفت‌و‌گو با ایسنا تصریح كرد: این در حالی است كه در بیشتر منابع جمعیتی و زبان شناسی ایرانیان را به دو گروه تقسیم می‌كنند. یكی آنها كه به زبان فارسی یا سایر زبانهای وابسته به گروه هندو-اروپایی مكالمه می‌كنند و تصور بر این است كه از اعقاب اقوام آریائی هستند و دیگر، آنها كه با زبانهایی غیراز گروه هندو-اروپائی مكالمه می‌كنند مانند گروه Altaic كه زبانهایی مانند تركی و آذری و تركمن یا افشار را در بر می‌گیرد و تصور می‌رود این گروه‌ها فاقد ریشه مشتری هند و اروپایی هستند؛ اما یافته های ژنتیكی این بررسی همه دلالت بر این دارند كه ساكنان فلات ایران در گذر تاریخ هر چند بسیار مورد هجوم و آسیب سایر اقوام قرار گرفته اند و گاه زبان و تكلم آنها كم و بیش تحت تاثیر قرار گرفته است نه تنها هویت فرهنگی و تاریخی خود را حفظ كرده‌اند بلكه محتوای ژنتیكی خود را كه نشان از ریشه مشترك چندین هزار ساله آنان دارد را نیز مصون داشته اند.
اشرفیان بناب همچنین گفت: نتایج این مطالعه نشان داده است كه برخی از جمعیت های ایرانی خصوصا هموطنان زرتشتی خصوصیات جمعیتی بسیار خاص و منحصر بفردی را نشان می‌دهند.
وی همچنین تصریح كرد كه نتایج این مطالعه در قالب چندین مقاله علمی تدوین و منتشر خواهد شد كه در حال حاضر اولین آنها جهت نشر به یكی از مجلات علمی معتبر ژنتیك ارسال شده است.
دكتر مازیار اشرفیان بناب، عضو هیات علمی پژوهشكده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی كشور كه دانش‌آموخته دكتری پزشكی دانشگاه علوم پزشكی تهران و كارشناسی ارشد باستان شناسی از دانشگاه «منچستر» بوده و در حال حاضر مشغول گذراندن ماه‌های آخر مقطع دكتری تخصصی رشته ژنتیك پزشكی و جمعیتی در دانشگاه «كمبریج» انگلستان است در گفت‌و‌گو با خبرنگار «پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) خاطرنشان كرد: موضوع تحقیق و مطالعه من در مقطع دكتری مطالعه ژنتیكی اقوام ایرانی و بررسی ارتباطات تاریخی و ژنتیكی تمام اقوام ساكن در فلات ایران بوده است.
در این مطالعه كه با كمك و نظارت گروهی از برجسته ترین محققان ژنتیك تكاملی و جمعیتی انجام شده، نمونه‌ای از افراد داوطلب وابسته به تمام گروههای اجتماعی و قومی ایران مورد مطالعه قرار گرفته‌اند كه نتایج حاصله بسیار جالب توجه و تعمق می‌باشد.
به گفته وی، مطالعه DNA میتوكندریال نشان می‌دهد كه ریشه مشترك مادری تمام اقوام ایرانی ساكن در فلات ایران به زمانی بسیار عقب تر از آنچه در نظریه مهاجرت اقوام آریائی مطرح می باشد بر می‌گردد بدین ترتیب كه اگر تمامی اختلاط ها و شاخص های ژنتیكی مربوط به سایر مناطق جغرافیایی و قومی را از محتوای ژنتیكی نمونه‌های مدرن ایرانی حذف كرده و به كناری بگذاریم، اخیرترین جد مشتری مادری ما (Most Recent common ancestor- MRCA) زمانی حدود 10 هزار و 500 تا 11 هزار سال قبل در فلات ایران می‌زیسته است.
وی افزود: نزدیكی ژنتیكی بین اقوام ساكن در فلات ایران و از سوی دیگر خاص بودن این محتوی ژنتیكی در فلات ایران به قدری ملموس و غیر قابل انكار است كه حتی به كار بردن كلمه اقوام را در مورد جمعیت های ساكن در فلات ایران با شك و تردید روبرو می‌كند. به این معنی كه آنچه باعث تمایز ژنتیكی گروههای انسانی می شود تا بتوان آنها را به صورت اقوام تمایز یافته در زمان و مكانی خاص تصور كرد ابدا در محتوای ژنتیكی ایرانیان اعم از فارس و آذری و لر و بلوچ و تركمن و .... دیده نمی‌شود.
دكتر اشرفیان بناب در گفت‌و‌گو با ایسنا خاطرنشان كرد: براساس یافته های محققان انسان شناسی، فلات ایران اولین و مهمترین گذرگاه انسان مدرن در مسیر مهاجرت به سرزمین‌های ناشناخته و جهت دستیابی به منابع جدید بوده است. بدین ترتیب تصور عمومی در مجامع علمی بر این است كه اولین حضور و استقرار انسان مدرن در فلات ایران چیزی در حدود 60 تا 70 هزار سال قبل بوده است كه شواهد و یافته های سطحی از محوطه های پیش از تاریخ نیز بر همین امر دلالت می‌كنند؛ بدین ترتیب انسان مدرن در سرتاسر فلات ایران استقرار و اسكان داشته و پس از طی چند ده هزار سال با پیدایش كشاورزی در حدود 10، 11 هزار سال قبل در منطقه هلال بارور كه بخش‌هایی از غرب فلات ایران را نیز شامل می شود و سپس اهلی كردن حیواناتی مانند برخی احشام نقش عمده‌ای در پیدایش اولین فرهنگ های یكجانشینی و تمدن های اولیه جهانی ایفا كرده است.
وی تصریح كرد: بر اساس منابع تاریخی و باستان شناسی و زبان شناسی موجود تصور كلی بر این است كه در حدود چهار هزار سال قبل اقوامی مهاجم یا مهاجر كه به آنها نام آریایی داده شده است از آسیای مركزی به سمت جنوب مهاجرت كرده و وارد فلات ایران شده اند و پس از استقرار سه قبیله مهم آنها در فلات ایران (فارس ها در مركز و جنوب، پارتها در شمال شرق و مادها در غرب و شمال غرب) بخشی از این اقوام به سمت شبه قاره هند و بخش دیگر به سمت اروپا مهاجرت كرده و اقوام مدرن هندو-اروپائی را پدید آورده اند.
عضو هیات علمی پژوهشكده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی كشور با اشاره به این كه تاریخ مدون دقیق و قابل اعتمادی در خصوص این وقایع جمعیتی در دست نیست، به ایسنا گفت: دانشمندان در دهه‌های اخیر برای مطالعه علمی سرگذشت انسان به مطالعات زبان شناسی و ژنتیكی روی آورده‌اند. با توجه به این كه زبان به سرعت و طی گذشت حتی چند نسل می‌تواند به شدت دچار تغییر محتوایی و شكلی شود، امروزه مستندترین و قابل اعتماد ترین یافته‌های انسان شناسی، در كنار یافته ها و شواهد فسیلی یافته های ژنتیكی می‌باشند.
به گفته این پژوهشگر ژنتیك پزشكی و جمعیتی، در مطالعات ژنتیكی جمعیتی مطالعه DNA میتوكندریال كه فقط از مادر به فرزندان منتقل می‌شود می تواند تاریخ و گذشته نسل‌های مادری را نمایان كند و همچنین مطالعه بخش فاقد نوتركیبی كروموزوم Y كه از پدر به فرزندان مذكر منتقل می‌شود می‌تواند تصویر روشنی از گذشته و تاریخ پدری اقوام در طی نسل های متمادی در اختیار دانشمندان قرار دهند.
دكتر اشرفیان بناب، در ادامه خاطرنشان كرد: یكی از یافته های جالب توجه در مطالعه اخیر این است كه گروههای غیر فارسی زبان به ویژه جمعیت آذری زبان ساكن در فلات ایران ریشه ژنتیكی مشتركی با اقوام ترك زبان ساكن در كشور تركیه و اروپای شرقی ندارند و بر عكس شاخص تمایز ژنتیكی آنها با سایر گروههای ساكن در فلات ایران به ویژه فارسی زبانان نزدیك به صفر است كه نشانگر ریشه ژنتیكی مشترك آنها در اعماق تاریخ این مرز و بوم است...حتی هزاران سال قبل از این كه نامی از ایران یا اقوام آریائی در میان بوده باشد.
وی در گفت‌و‌گو با ایسنا تصریح كرد: این در حالی است كه در بیشتر منابع جمعیتی و زبان شناسی ایرانیان را به دو گروه تقسیم می‌كنند. یكی آنها كه به زبان فارسی یا سایر زبانهای وابسته به گروه هندو-اروپایی مكالمه می‌كنند و تصور بر این است كه از اعقاب اقوام آریائی هستند و دیگر، آنها كه با زبانهایی غیراز گروه هندو-اروپائی مكالمه می‌كنند مانند گروه Altaic كه زبانهایی مانند تركی و آذری و تركمن یا افشار را در بر می‌گیرد و تصور می‌رود این گروه‌ها فاقد ریشه مشتری هند و اروپایی هستند؛ اما یافته های ژنتیكی این بررسی همه دلالت بر این دارند كه ساكنان فلات ایران در گذر تاریخ هر چند بسیار مورد هجوم و آسیب سایر اقوام قرار گرفته اند و گاه زبان و تكلم آنها كم و بیش تحت تاثیر قرار گرفته است نه تنها هویت فرهنگی و تاریخی خود را حفظ كرده‌اند بلكه محتوای ژنتیكی خود را كه نشان از ریشه مشترك چندین هزار ساله آنان دارد را نیز مصون داشته اند.
اشرفیان بناب همچنین گفت: نتایج این مطالعه نشان داده است كه برخی از جمعیت های ایرانی خصوصا هموطنان زرتشتی خصوصیات جمعیتی بسیار خاص و منحصر بفردی را نشان می‌دهند.
وی همچنین تصریح كرد كه نتایج این مطالعه در قالب چندین مقاله علمی تدوین و منتشر خواهد شد كه در حال حاضر اولین آنها جهت نشر به یكی از مجلات علمی معتبر ژنتیك ارسال شده است.
منبع: ایسنا
